Projekt Ethereum odpowiedzią na bolączki systemu Bitcoin?

Większość ludzi, którzy już spotkali się z Bitcoin ugruntowało w sobie przekonanie, że jest on pewną nowatorską postacią pieniądza lub nową formą własności. Jednak Ci, którzy mieli okazję zagłębić się w tajniki tej pierwszej kryptowaluty w historii, z pewnością dostrzegli jego potencjał i niemal nieograniczone możliwości jakie niesie ze sobą protokół Bitcoin. Podobny pogląd na rzeczywistość ma 19-letni haker Vitalik Buterin, który postrzega system Bitcoin szerzej – znacznie szerzej. Widzi go jako zupełnie nowy sposób na budowanie dowolnej aplikacji internetowej.

Ta rewolucyjna kryptowaluta sterowana jest przez oprogramowanie typu open source w ramach którego w jedną sieć połączonych jest tysiące komputerów na całym świecie. Na jego podstawie zbudowana jest już pokaźna infrastruktura tworzącą obecnie prężnie rozwijający się ekosystem oraz nieustannie rozrastający się rynek działający w jego ramach o kapitalizacji przekraczającej 8 miliardów dolarów. Wielu niezależnych hakerów oraz innowacyjnych inwestorów dostrzegło wielki potencjał jaki tkwi w systemie Bitcoin, dlatego z każdym tygodniem powstaje coraz więcej aplikacji, których skrypt opiera się w całości lub fragmencie na protokole Bitcoin. Na bazie protokołu Bitcoin zbudowano już takie aplikacje jak Twister, będący portalem społecznościowym zbliżonym swoją funkcjonalnością do popularnego Twittera, Bitmessage który jest komunikatorem umożliwiającym przesyłanie zaszyfrowanych wiadomości oraz Namecoin funkcjonujący jako zdecentralizowany system rejestracji domen i zarządzania ich własnością.

Buterin uważa, że wiele innych aplikacji może korzystać z geniuszu oprogramowania Bitcoin, dlatego zdecydował się połączyć siły z kilku innymi programistami aby stworzyć coś, co nazywa Ethereum.

Vitalik wyobraża sobie Ethereum jako usługę online, która pozwala na zbudowanie praktycznie dowolnej aplikacji na wzór Bitcoin i uruchomienie jej w ramach całej sieci obejmującej maszyny zrzeszone w projekcie Ethereum. Obecnie Bitcoin jest sposobem na wiarygodne przechowywanie i przenoszenie obiektów cyfrowych lub części informacji pomiędzy jego użytkownikami. Dziś służy przede wszystkim przechowywaniu i przesyłaniu cyfrowych pieniędzy, jednak Buterin uważa że ten sam system może doprowadzić do powstania nowego typu sieci społecznych, systemów przechowywania danych i rynków papierów wartościowych. Dzięki protokołom zbliżonym do Bitcoin wszystko to może działać bez pomocy organu centralnego likwidując przy tym czynnik ludzki, który prowadzi często do spornych sytuacji i nieprawidłowości w funkcjonowaniu lub egzekucji pewnych zobowiązań. Dzięki tego typu zdecentralizowanym systemom opartym o kryptografię nie występuję ryzyko kontrahenta.

Vitalik urodził się w Rosji, a wychował w Kanadzie i od najmłodszych lat przejawiał zainteresowanie matematyką i informatyką. Jednak kiedy po raz pierwszy natknął się na Bitcoin w 2011 roku, nie wykazał zainteresowania. „Zignorowałem to,” mówi. „Myślałem, że Bitcoin nie miał żadnej wartości, więc spisałem go na straty.”

Ale jak się później okazało nie stracił w zupełności swojego zainteresowania tą kryptowalutą i przez kilka kolejnych tygodni śledził rozwój tego projektu. Buterin otrzymał swoje pierwsze bitmonety jako zapłatę za artykuły pisane dla serwisu Bitcoin Weekly, kiedy to na każdym publikowanym tekście zarabiał 5 bitmonet. Ta suma reprezentowała wówczas równowartość 3,75 dolarów. „To była moja pierwsza prawdziwa praca za którą dostawałem około 1,30 dolarów za godzinę,” mówi. Później kontynuował pisanie artykułów o cyfrowej walucie m.in. na łamach Bitcoin Magazine. Następnie, w 2013 roku, w momencie gdy ponownie niemal zupełnie stracił zainteresowanie, cena Bitcoin nagle wzrosła.

Przewidując, że Bitcoin będzie zjawiskiem znacznie większym niż większość ludzi zdawało sobie wówczas sprawę, Vitalik zdecydował że porzuci uczelnię i zaraz potem zaczął podróżować po świecie, biorąc udział w licznych spotkaniach sympatyków Bitcoin poświęcając się tym samym różnym projektom typu open source. Ethereum jest wynikiem tych wszystkich doświadczeń.

Na wstępie należy zaznaczyć, że system Ethereum nie będzie korzystać z tej samej sieci peer-to-peer na której opiera się Bitcoin. Nie będzie też korzystał z tego samego oprogramowania. W rzeczywistości Buterin i jego zespół budują zupełnie nowy system, który będzie działał w ramach własnej sieci i oddzielnym łańcuchu bloków. Jednak Vitalik nie ukrywa, że w trakcie tworzenia Ethereum, zapożyczał wiele pomysłów i rozwiązań z oprogramowania Bitcoin.

Na przykład wszystkie transakcje Bitcoin są przechowywane w tzw. łańcuchu bloków (ang. block chain), pełniącym funkcje globalnej księgi rachunkowej obejmującej każdą transakcję Bitcoin która kiedykolwiek miała miejsce. Jest to rodzaj zaszyfrowanej bazy danych z której można korzystać do zasilania innych aplikacji – podobnie jak miało to miejsce w przypadku serwisu Twister oraz BitMessage. Ethereum będzie napędzać jeszcze więcej aplikacji przez coś zbliżonego do block chain oferując okrojoną wersją języka programowania Python – znanego pod nazwą Ethereum Script – który został zbudowany specjalnie dla aplikacji które zostaną zbudowane w oparciu o block chain systemu Ethereum. W podobny sposób Bitcoin dzieli jednostki waluty pomiędzy tych użytkowników, którzy udostępniają moc swoich maszyn w celu autoryzacji i zabezpieczenia sieci Bitcoin.

Taki system może potencjalnie napędzać każdą aplikację od systemów przechowywania w stylu Dropbox aż po niestandardowe kryptowaluty. Według Buterina, system będzie nadawał się w szczególności do czegoś, co nazywa się powszechnie „smart contracts.” Prostym przykładem są powszechnie działające systemy zakładów. Wyobraźmy sobie sytuację w której dwoje ludzi stawia zakłady na, powiedzmy wynik konkretnego meczu Ligi Mistrzów, powierzając pewną ilość waluty cyfrowej systemowi. System będzie następnie sprawdzał końcowy wynik gry za pośrednictwem internetu, aby po ukończonej grze rozdystrybuować odpowiednio fundusze do każdego kto brał udział w zakładzie. Nie potrzeba przy tym żadnego bukmachera. Wprawdzie tego typu rozwiązania mogłyby być oparte na protokole Bitcoin, jednak obecny jego kształt i architektura nie umożliwiają w prosty i przejrzysty sposób ustanowienie tego typu umowy lub kontraktu. Jedną z metod, które by to ułatwiły byłoby wprowadzenie tzw. „kolorowych monet” (ang. colored coins).

Ale Buterin przewiduje, że dzięki jego platformie będzie możliwe konstruowanie i egzekwowanie także znacznie bardziej skomplikowanych umów typu smart contract, w tym inteligentnych wspólnych rachunków oszczędnościowych, giełd finansowych, a nawet funduszy powierniczych. Teoretycznie, umowy te będą bardziej wiarygodne, ponieważ – jeśli oprogramowanie będzie prawidłowo zaprojektowane – nikt ze stron nie będzie miał możliwości oszukania kontrahenta. Wielu maniaków i zagorzałych entuzjastów Bitcoin są w stanie nawet uwierzyć, że inteligentne umowy (smart contracts) mogą doprowadzić do stworzenia „niezależnych korporacji” – całych firm prowadzonych przez boty, a nie ludzi.

Zespół Ethereum udostępnił już klienta alpha, działającego na zasadzie idei proof-of-concept, natomiast sam kod będzie otwarto źródłowy (open source), dzięki czemu będzie do wglądu przez każdego programistę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku Bitcoin.

Sieć Ethereum wykorzystuje własną technologię wydobycia, Dagger. W celu zapewnienia, że proces wydobycia będzie uczciwy zastosowano niektóre rozwiązania znane z algorytmu górnictwa opartyego na architekturze typu scrypt.

Scrypt (który jest używany przez kryptowaluty takie jak litecoin), został zaprojektowany, aby być bardziej przyjazny dla procesorów typu CPU (i znacznie mniej nieprzyjazny dla górników korzystających z układów scalonych typu ASIC), aby obecna elita zaawansowanych górników wykorzystujących dziesiątki lub setki maszyn opartych o technologię typu ASIC nie uzyskali nieuczciwej przewagi.

Programiści Ethereum ujawnili już wersję oprogramowania, która zawiera język skryptowy Ethereum, który jest tak przejrzysty, jak języki C++, Java i Python. Użytkownicy mogą kodować zautomatyzowane umowy i kontrakty, które w rzeczywistości będą reprezentowane przez boty mogące wysyłać i odbierać jednostki waluty Ether po spełnieniu pewnych warunków. Zasadniczo chodzi o to, iż język kodowania Ethereum umożliwia wysyłanie pieniędzy za pomocą poleceń, gdy spełnione zostaną tzw. „kamienie milowe” zapisane w warunkach umowy w formie odpowiednich linijek kodu w ramach danej aplikacji.

Ethereum nie jest osamotniony w swoich wysokich ambicjach. Istnieje wiele projektów próbujących dodać inteligentne umowy (smart contracts) oraz inne nowe narzędzia i funkcjonalności do systemu Bitcoin. Niektóre z nich, jak QixCoin i Bitcloud, budują własne sieci. Inni, jak Colored Coins i Mastercoin, opierają swoje działanie na istniejącej sieci bitcoin. Buterin przyczynił się do powstania zarówno projektu Colored Coins jak i Mastercoin, ale ostatecznie zdecydował, że bardziej sensowne będzie stworzenie zupełnie nowego systemu.

„Widziałem naprawdę inteligentnych ludzi walących swoimi mądrymi głowami o mur podczas prac przy koncepcji Kolorowych Bitmonet (Colored Coins), i ostatecznie zdałem sobie sprawę, że napotykane trudności nie wynikają z ich niewiedzy bądź niewystarczającego doświadczenia”, mówi. „W rzeczywistości problem byłby łatwy do rozwiązania, jednak ludzie mają trudności, ponieważ protokół na którym opiera się system Bitcoin jest zły i nie nadaje się do nadbudowywania takich zaawansowanych aplikacji.”

Mimo, że aplikacje, które opierają swoje działanie o sieć Bitcoin mają tę zaletę, że wykorzystują istniejącą infrastrukturę – i korzystają z bezpieczeństwa jakie daje sam system – są one ograniczone przez architekturę i rozwiązania zastosowane w oprogramowaniu hosta (klienta Bitcoin). Przykładowo Bitcoin oferuje własny język skryptowy, jednak jest on obecnie ograniczony jedynie do zapewnienia i zagwarantowania bezpieczeństwa samego systemu. Uważam, że te ograniczenia miały sens jedynie w początkowej fazie istnienia Bitcoin, gdy idee tworzące się wokół tej nowej waluty były nowe i niesprawdzone. Jednak teraz, kiedy Bitcoin wydaje się być systemem stabilnym i bezpiecznym, najwyższy czas, aby nieco poeksperymentować i znaleźć sposób na jego uelastycznienie.

Należy jednak pamiętać, że przed projektem Ethereum stoi kilka wyzwań. Wiele osób martwi się, że łańcuch bloków (block chain) Ethereum będzie szybko rosnąć do niebotycznych rozmiarów jeśli znajdzie szerokie zastosowanie. Buterin uważa, że zespół może rozwiązać ten problem, ale nie może mieć zupełniej pewności do momentu, aż sieć zacznie działać. Bezpieczeństwo jest kolejnym dużym problemem z jakim muszą się uporać programiści, dlatego niedawno zespół uruchomił sieć testową przed oficjalnym uruchomieniem projektu, które planowane jest na 4 kwartał 2014 roku.

Innymi słowy obecne czasy to pierwsze dni dla tego typu nowatorskich rozwiązań programistycznych. Jednak Ethereum i inne krypto-platformy nowej generacji zarysowują bardzo atrakcyjny obraz naszej przyszłości internetowej, taki w którym użytkownicy mają wszystko pod kontrolą, a nie rządy czy wielkie korporacje. Budowanie takiej przyszłości to zadanie wymagające ogromnego wysiłku zarówno od programistów jak i całego społeczeństwa entuzjastów Bitcoin.